Hiperaktivite ve dikkat eksikliği daha öncesinde birbirinden ayrı bakılmakta iken şimdilerde birleştirilmiş durumdadır.

 Dikkat eksikliği olan çocuklarda:

Çocuk için detaylar yoktur ve buna dikkat etmezler, hata yapma olasılıkları yüksektir. Dikkatini sürdürmede problem yaşarlar. Dinlemiyormuş gibi görünürler. Verilen komutları izlemede güçlük çekerler. Planlı ve programlı olmaları gereken durumlarda sıkıntı yaşarlar.,
Sürekli eşyalarını kaybederler ve çoğunlukla nerede bıraktıklarını hatırlamazlar. Dikkatleri kolayca dağılır. Yapmaları gereken günlük işlerini unutabilirler.

Hiperaktivite sorunu yaşayan çocukların davranış biçimleri nasıldır?

Çocuk durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır. Uzun süre aynı yerde oturmada sıkıntı yaşar. Koşmak, tırmanmak gibi hareketler sıklıkla yapılır. Yetişkin olduğunda da çocukken olduğu gibi davranışlar görülür. Yetişkinken de yerinde duramaz. Sessiz bir şekilde bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar. Çok konuşurlar. Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı söylerler. Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşarlar. Başkalarının sözünü keserler fakat bunları yaparken bilerek yapmazlar çünkü bu davranışlar onlar için normaldir.

Genellikle toplumda şu şekilde bir yanlış kanı vardır; yerinde duramayan, kıpır kıpır olan çocuklar için ebeveynler benim çocuğum hiperaktiv der. Çocuk birazcık yaramaz ise hemen hiperaktiv lakabı takılır. Yaramazlıkla hiperaktiv olmak zor ayırt edildiği için karıştırılır. Diğer bir yanlış kanı ise hiperaktiv olan çocukların zeki olduğudur. Aslında hiperaktivitenin ne zeki olmakla ne de yaramazlıkla bir alakası bulunmamaktadır.

Dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi üç şekilde görülebilir ve şu şekilde ayırabiliriz.  

• Sadece dikkat eksikliği yaşayan çocuklar ya da kişiler
• Sadece Hiperaktivite yaşayanlar çocuklar ya da kişiler
• Hem Hiperaktivite hem de dikkat eksikliği birlikte yaşayanlar

Bunların bir çocuk üzerinde teşhisin ve tanının konulabilmesi için belirli testleri ve ölçekleri vardır. Bu ölçekler yapılmadan Hiperaktivite tanısı koymak çok da doğru bir düşünce olmayacaktır.

Bir çocuğa hiperaktiv diyebilmek için neler gerekir diye düşünecek olursak: Hiperaktivite teşhisi genellikle bir çocuğa yedi yaşından önce konulur. Hiperaktiv çocuklar anne karnında bile rahat durmazlar anneyi rahatsız edecek kadar hareketli olurlar. Çocuk doğumdan sonra hareketlidir. Daha bebekken bile sırt üstü bırakıldığında bıraktığın yerden dönerek hareket edebilir. Hareketliliklerinden dolayı gece uyku uyumak güç olur. Hiperaktivite olan çocukların anneleri genellikle zor anlar yaşadığı için depresyonda olabilme ihtimalleri çok daha fazladır. Hiperaktiv olan çocuk olduğu yerde hiç durmaz devamlı bir hareket halindedir. Çocuk kendi evinin dışında ailesiyle başka yere gittiği zamanda da yerinde duramamazlığı, hareketliliği devam eder. Bu durum ailenin zor anlar yaşamasına neden olur. Çünkü çocuklarına misafirlikte sürekli dur yapma gibi uyarılarda bulunurlar. Gittikleri evde sıkılırlar utanırlar. Bu durumda çocuklarıyla bir yere gitmeme eğilimi göstermeye başlarlar. Öyle bir duruma gelir ki özellikle anneler çocuğundan asla ayrılamaz, onunla bir yere gidemez, evden dışarı çıkamaz, sadece çocuğuyla ilgilenmesi ve uğraşması gerekir. Bu durumda kalan anneler maalesef bir depresif durum içerisine girebilirler. Çocuğuna ve bulunduğu bu duruma karşı bir bıkkınlık ve kızgınlık ve öfke durumu yaşayabilirler.

Bir çocuğa hiperaktif diye bilmek için en az iki farklı yerde aynı şeyi yapıyor olması gerekir. Yani evde ve bir başkasının evinde ya da okulda aynı şeyi yapıyor olması hiperaktivite belirtilerinden biridir. Hiperaktivite olan çocuklar eğer yedi yaşına kadar fark edilmemişse, yaptıkları şeyler yaramazlığa verilmişse ve durum anlaşılmamışsa. Bu çocuk okula başladığı zaman sıkıntılar başlar ve okul çağında daha belirgin hale gelir. Çocuk sınıf ortamının gerektirdiği disiplini uygulayamaz. Çocuk yerinde oturamaz, sırasında uzun bir süre duramaz, yanındaki arkadaşını rahatsız eder, sağa döner, sola döner, konuşur, sınıfın içerisinde dolaşır. Öğretmenlerin disiplinini bozduğu içinde anne ve babaya bu durumla alakalı konuşulur. Bu durumda çocuk eğer bir uzmana götürülürse hiperaktivite teşhisinin konulması kolaylaşır.  Çocukta sadece dikkat eksikliği varsa belli bir noktaya uzun süre konsantre olamama, çabuk sıkılma özellikle okuduğu parçalarda belirli yerleri atlama, algılama da sorunlar yaşanmaya başlanır. Uzmanlar tarafından dikkat artırma eğitimleri yapılarak sorun çözülmeye çalışılır.

Hiperaktivite de mutlaka bir doktor tedavisi gereklidir. Bu durumda önce bir psikiyatrist ve anne babayı bilinçlendirmek adına bir psikolog desteği alarak yürütülen bir tedavi şekli olması iyi bir yöntemdir. Burada tedavinin gerçekleşebilmesi için evde ailenin okulda öğretmenin ve gidilen psikolog ya da psikiyatristin birlikte çalışmasıyla ancak bu tedavi mümkün olabilmektedir. Çünkü evde siz doktorun söylediklerini uygularsınız, fakat okulda öğretmenin çocukla ilgili tedavinin nasıl olduğu hakkında çok haberdar değilse sizin evde yapmış olduğunuz şey bir yanıt vermeyebilir.

Okulda öğretmenin dikkat etmesi gerekenler ise, hiperaktiv çocuk kesinlikle pencere kenarına oturtulmamalıdır. Çocuğun zaten dikkati dağınık olduğu için pencereden dışarıda olan ses ya da görüntüler onun konsantrasyonunu kolaylıkla bozar. Bu çocuğu daha olumsuz yönde etkiler. İkincisi hiperaktiv çocuklar gürültü yaptıkları için öğretmenleri tarafından genellikle arka sıralara oturtulurlar. Çocuğun dikkat eksikliği olduğu için arkaya atılan çocuğun derse olan ilgisi daha da azalmış olur. Derste başarısız olmaları okula karşı daha da tepkisel davranmalarına neden olur. Özellikle bu çocuklar ön taraflara oturtulması gerekir. Sınıfta diğer bir sorun çocuk devamlı sürede hareketli olduğu için öğretmeni tarafından hep uyarı alır, devamlı uyarıldığından dolayı da çocuk, arkadaşları arasında gülünen alay edilen biri haline gelir. Bu durum çocuğun okula karşı olan ilgisini daha da azaltır ve isteksizleştirir. Bu da çocuğun okul başarısına etki eder.

Öğretmenin bu durumları engellemek için yapması gereken şey okulda diğer çocukların olmadığı bir ortamda çocukla konuşarak onunla bir anlaşma yapacak.

Nasıl bir anlaşma olacak bu örneğin öğretmen çocuğa diyecek ki “Çok hareketlisin sınıfın içinde ben seni devamlı uyarmak zorunda kalıyorum bunu da istemiyorum bu nedenle seninle gel aramızda bir işaret belirleyelim ben ne zaman belirlediğimiz işareti yaparsam senin yine çok hareketli ve konuşkan olduğunun göstergesidir sen bu işareti gördüğün anda bu hareket ve konuşma durumundan vaz geç.”  Öğretmen çocukla aralarında bir işaret belirleyecekler. Çocuk sınıf ortamında hareketli ve konuşkan olmaya başladığında öğretmen bu işareti yapacak ve çocukla anlaşacak.

Hiperaktivitenin ilaçsız bir tedavisi çok fazla mümkün değildir. Bilinen ve kullanılan ilaçları vardır. Doktor kontrolünde bu ilaçlar alınır.  Hiperaktivite de yapılan en önemli hatalardan bir tanesi ilacın düzenli olarak kullanılmamasıdır. Çocuk sakinleşmeye başladığında ya da okul tatile girdiğinde aileler tarafından bu ilaçlar doktor kontrolü dışında bırakılır. Bu nedenle de çocuk tam olarak tedavisini tamamlayamaz ve sonuç almak uzar ve verimsizleşir. Hiperaktivite ilaçları genellikle en az bir yıl kadar kullanılır ve sonra doktor kontrolünde bir hafta ara verilir ve durumun düzelip düzelmediğine bakılır. Eğer durum düzelmemişse ilaç tedavisine devam edilir. Hiperaktivite de mutlaka doktor kontrolü olmalıdır. Kendi kendine geçebilecek bir bozukluk değildir.